Ұлттық болмыспен біте қайнаған білім ғана еліміздің болашағы үшін пайдалы болмақ. Бұл орайда аудан орталығындағы Абай атындағы мектеп-лицейі ойға орала береді. 90 жылға жуық өзіндік тарихы бар бұл білім ошағаның директоры Нұрғали Амангелдіұлы
Сағындықовпен сұхбат жасадық. Назарларыңызға ұсынамыз!
– Алғашқы сұрақты өмір жолыңыздан бастасақ?
-Мен 1970 жылы 8-қарашада қазіргі Түлкібас ауданының Қараағашты елді мекенінде дүниге келдім. 1978 жылы аталған елді мекендегі Дауан атындағы (ол кезде М Горький атындағы негізгі мектеп мектепке 1-сыныпқа бардым. 1986-1988 жылдары қазіргі өзім басшылық жасап отырған Абай атындағы мектепте оқып орта мектепті аяқтап, 1988 жылы Алматы қаласындағы Абай атындағы Қазақстың Ұлттық педагогикалық университетіне жоғарғы оқу орнына түсіп, 1993 жылы география биология пәнінің мұғалімі мамандығы бойынша бітіріп шықтым. Алғашқы еңбек жолымды Шұқырбұлақ елді мекеніндегі Ғ. Мұратбаев атындағы мектепте бастап, Дауан атындағы жалпы орта мектепте жалғастырып, сол мектепте директордың оқу тәрбие ісі жөніндегі орынбасары болып 8 жыл қызмет атқардым. 2007 жылы сәуір айының 5-жұлдызы мектеп директоры болып тағайындалдым. 2017 жылы 5-қыркүйек күні аудандағы Б.Садықов атындағы мектепке мектеп директоры болып ауыстым. Абай атындағы мектеп –лицейге 2023 жылдың 17 – қаңтары күні ауысу тәртібімен директорлық қызметке тағайындалдым.
-Ұстаздық қызметіңіз жайлы айтып өтсеңіз?
-Жалпы қазір педагогикалық еңбек өтілім 31 жылды құрайды оның 8 жылға жуық мерзімі мектеп директорыныңы оқу тәрбие ісі жөніндегі орынбасарлық қызметті құраса , директорлық қызметтегі еңбек өтілім 17 жыл 9 айды құрайды.География пәнінен мектепке қабылданғаннан бері қарай сабақ беріп келе жатырмын.
-Қазіргі таңда оқушылар бес күндік оқу жүйесіне және бағалаудың жаңа форматына өтті. Өзгерістер қандай нәтиже беріп отыр?
— Қазіргі таңда оқушылар бес күндік оқу жүйесіне және бағалаудың жаңа форматына өтуі бірнеше маңызды өзгерістерді алып келді. Бұл өзгерістердің нәтижелері әртүрлі салаларда байқалуда. Біріншіден оқушылардың білім сапасында нәтиже бар. Бес күндік оқу жүйесі оқушыларға ұзақ демалыс күндерін қамтамасыз етіп, оларды демалуға және өздігінен жұмыс жасауға уақыт қалдырады. Бұл білім алушылардың қажымауын, білімге деген ынтасын арттыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, жаңа бағалау жүйесі оқушылардың білім деңгейін нақты бағалауға мүмкіндік беріп, тек қорытынды балды ғана емес, оқу процесінің әрбір кезеңіндегі жетістіктерді есепке алады. Екіншіден бағалаудың жаңа форматы. Жаңа бағалау жүйесі дәстүрлі «5» пен «2» арасындағы баға қоюдан гөрі, оқушылардың іс-әрекеттері мен дағдыларын бағалайды. Мысалы, «қалыптастырушы бағалау» жүйесі оқушылардың білім алудағы прогресін үздіксіз бақылауға мүмкіндік береді. Оқушының жеке дамуын қолдайтын бұл жүйе мотивация мен белсенділікті арттырады. Үшіншіден оқытушылардың жұмыс әдістері. Жаңа жүйе мұғалімдерге оқушылармен тығыз жұмыс жасауға, әрбір оқушының жеке қажеттіліктеріне жауап беруге мүмкіндік береді. Мұғалімдер оқыту әдістерін жаңа талаптарға сай бейімдеп, шығармашылықпен жұмыс істей алады. Келесі оқушылардың мотивациясы. Бес күндік оқу жүйесі мен бағалаудың жаңаруы оқушыларға өз білімдерін тереңірек меңгеруге және өздерін оқуда көрсете алуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, қорытынды бағалар емес, білім деңгейі мен дағдылары басты назарда болғандықтан, оқушылардың мотивациясы артты.
– Бүгінгінің жас ұстаздарының білім деңгейіне қандай баға бересіз? Және балаға білім беретін мұғалімдер үшін қандай қабілет жетіспейді деп ойлайсыз?
-Бүгінгі жас ұстаздарының білім деңгейі, әрине, әртүрлі. Алайда, жалпы алғанда, олар жаңа талаптар мен білім беру жүйесінің өзгерістеріне тез бейімделіп, заманауи әдістер мен технологияларды меңгеруге тырысады. Мұндай жас мамандардың білім деңгейі жоғары, олар заманауи педагогикалық әдістер мен жаңа технологияларды қолдануда ілгерілеушілік танытуда. Әсіресе, жаңашылдыққа ұмтылған жастар, инновациялық жобалар мен цифрлық құралдарды пайдалану арқылы білім сапасын арттыруға тырысады. Бүгінгі жас ұстаздардың көпшілігі жаңа ақпараттық технологияларды қолдану, цифрлық ресурстар мен онлайн платформаларды тиімді пайдалану тұрғысынан жақсы даярланған. Олардың оқу процесіне жаңа тәсілдер мен құралдар енгізуге деген ынтасы жоғары. Жас ұстаздар өздерінің кәсіби білімдерін жаңарту мақсатында оқу әдістемесі мен психологиядан теориялық білім алуға ұмтылуда. Дегенмен, кейбір мұғалімдерге педагогикалық тәжірибе жетіспейді, әсіресе сыныпты басқару, оқушылармен қарым-қатынас орнату сияқты тәжірибелік дағдыларды дамыту маңызды.
– Қазіргі қоғамда «тәрбиесіз берілген білім – адамзаттың қас жауы» деген әл-Фараби бабамыздың қанатты сөзінің құндылығы еселене түскен сияқты. Сіздің ойыңызша, бала тәрбиесіндегі отбасының рөлі қандай болуы керек?
-Бала тәрбиесіндегі отбасының рөлі өте маңызды және ол бала тұлғасының қалыптасуында шешуші фактор болып табылады. Отбасы — баланың алғашқы білім мен тәрбие алатын орны, оның алғашқы қоғамы. Сондықтан отбасының бала тәрбиесіндегі рөліне бірнеше маңызды аспектілерді қарастырып, анықтамалық тұрғыдан қарауға болады. Оның ішінде құндылықтарды қалыптастыру, махаббат пен қолдау көрсету, дисциплина және тәртіп, білімге деген қызығушылықты ояту, қарым-қатынас және сөйлесу дағдыларын қалыптастыру керек деп ойлаймын.
-Сіздің пікіріңізше, заманауи педагог қандай болу керек?
-Заманауи педагог – бұл білім беру саласында инновациялық көзқарас пен кәсіби біліктілігін үнемі жетілдіріп отыратын, оқушылардың жеке қажеттіліктерін ескеріп, оларды болашақ өмірге дайындайтын тұлға. Заманауи педагогтың негізгі ерекшеліктері бірнеше маңызды аспектілерді қамтиды. Жаңашыл және инновациялық көзқарас орнату керек. Оқушылардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, әрбір оқушыға қолдау көрсету. Заманауи педагог оқушылардың сыни ойлауын және шығармашылық қабілеттерін дамытуға үлкен көңіл бөлуі керек. Педагогтың эмоционалдық интеллекті, яғни өзінің және оқушыларының эмоцияларына түсініп, дұрыс басқару қабілеті өте маңызды болып табылады.
– Бүгінде білім жүйесінің жандануына мектеп басшысының бірі ретінде қандай ұсыныстар айтасыз?
-Білім жүйесінің жандануына мектеп басшысы ретінде бірнеше маңызды ұсыныстар жасауға болады. Әрине, мектеп басшысының рөлі үлкен және білім беру процесін тиімді ұйымдастыру үшін жүйелі әрі стратегиялық көзқарас қажет. Міне, менің ұсыныстарым біріншіден педагогикалық құрамды тұрақтандыру және қолдау.Мұғалімдердің кәсіби дамуын қамтамасыз ету: Мектеп басшысы мұғалімдерге тұрақты түрде кәсіби даму курстарын ұйымдастырып, олардың педагогикалық дағдыларын жаңартып отыруы тиіс. Оқытудың жаңа әдістері, технологияларды пайдалану мен инновациялық тәсілдерді енгізу – мұғалімдердің білім сапасын арттырады. Жас ұстаздарды қолдау. Жас мамандарға арнайы менторлық бағдарламалар арқылы тәжірибелі ұстаздардан қолдау көрсету керек. Бұл оларға сыныпты басқаруда, педагогикалық тәжірибе жинауда көмек береді. Екіншіден жеке тұлғаға бағытталған білім беру. Дифференциалды оқыту жүйесін дамыту. Әр оқушының білім деңгейіне, қызығушылығына және қабілеттеріне қарай оқытуды ұйымдастыру маңызды. Мектеп басшысы әрбір оқушының жеке қажеттіліктеріне назар аударатын бағдарламалар мен әдістемелер енгізуі керек. Оқушының әлеуметтік және эмоционалдық дамуына көңіл бөлу. Оқушының тек білім алу ғана емес, сонымен бірге оның эмоционалдық және әлеуметтік дамуы да маңызды. Мектепте психологтар мен әлеуметтік педагогтардың жұмысына ерекше назар аудару қажет.Үшіншіден құзыреттілікке бағытталған оқыту. Жаңартылған оқу бағдарламаларын енгізу. Мектеп басшысы оқушылардың қазіргі заман талабына сай дағдыларды меңгеруін қамтамасыз ету үшін жаңартылған оқу бағдарламаларын толық енгізуге күш салуы тиіс. Құзыреттілікке бағытталған оқыту әдісін ұсыну оқушылардың проблемаларды шешу, сыни ойлау және креативтілік қабілеттерін дамытады.
-Жыл сайынғы ҰБТ-нәтижесі қандай деңгейде?
-Абай атындағы мектеп-лицейі бойынша, 2023-2024 үш жылдық оқу жылының ҰБТ қорытындысы мынадай. Оқушы саны 65, тест тапсырғаны 64, тестке қатыспағаны 1, Алтын белгі 7, грант 45/69%, ақылы, 20, ЖОО 57/88%, колледж 7, 100 балдан асқан оқушы 12, 50 балған жетпеген 5 оқушыны құрады.
-Арнайы уақытыңызды бөліп, сұхбат бергеніңізге рахмет!
Күн НҰРЫ.
